Często biorąc udział w koncertach lub przedstawieniach np. Twoich dzieci lub przyjaciół, chciałabyś/łbyś uchwycić te ważne dla nich i dla Ciebie chwile. Nie zawsze jest to łatwe, prawda?
Światło jest ostre, mocno kontrastowe. Często się zmienia. Jasne elementy (białe ubrania, jasna skóra) ulegają prześwietleniu, a sylwetki są rozmyte. Spotykasz się z takimi problemami, prawda?
O tym, jak sobie poradzić opowiem Ci na przykładzie fotografii z koncertu Flamenco, na którym byłam jakiś czas temu. Razem ze znajomymi poszliśmy na Noc Andaluzyjską posłuchać muzyki, śpiewu i przede wszystkim podziwiać ten dynamiczny, piękny taniec. O tym jak było, możesz więcej przeczytać w moim portfolio. Znajdziesz też tam galerię ze zdjęciami z tego dnia.
Jak się przygotować do zdjęć
- przed wydarzeniem przetestuj swój aparat pod katem jakości zdjęć w stosunku do zastosowanego ISO* (opisana w artykule metoda nie sprawdzi się, jeśli aparat mocno „szumi”* przy słabym oświetleniu)
- obejrzyj przed wydarzeniem wnętrze, w którym będzie się ono odbywać
- dowiedz się, gdzie będą występować osoby, na których Ci zależy najbardziej (jak będzie przebiegać impreza)
- wybierz najkorzystniejsze miejsce do zdjęć, z którego w razie potrzeby będziesz mogła/ł się łatwo przemieścić nie przeszkadzając innym oglądającym
- jeśli jest taka możliwość, przed wydarzeniem wykonaj kilka zdjęć testowych sprawdzając ustawienia czasu naświetlania* i ISO (czułości matrycy) przy zastanym oświetleniu. Jeśli nie ma takiej możliwości, to pierwsze kilka ujęć zaplanuj, jako testowe.
- pamiętaj, że na wiele imprez nie wolno wchodzić ze statywem (względy bezpieczeństwa, mało miejsca), więc będziesz musiała/ł trzymać aparat stabilnie dwoma rękami. Warto zadbać o wygodne ubranie (niekrępujące ruchów rąk) i wygodne buty.
- pamiętaj, że nadmierne stosowanie lampy błyskowej nie tylko pogarsza jakość zdjęć (fotografie stają się bardziej „płaskie”), a słabsze, wbudowane lampy prześwietlają pierwszy plan, pozostawiając dalszą cześć kadru ciemną – tak wiec najpierw spróbuj poradzić sobie za pomocą poniższych wskazówek.
Przechodzimy do ustawień aparatu
- Jeśli Twój aparat ma taka możliwość, pracuj w RAWach* w opcji zdjęć seryjnych* . To da Ci możliwość poradzenia sobie z trudnymi warunkami za pomocą postobróbki (etap wywoływania) i wybrania dobrego ujęcia, gdy akcja szybko się toczy.
- Stosuj podwyższone ISO, którego wartość ustaw na minimalną, jaka pozwoli na uzyskanie odpowiednio krótkich czasów naświetlania* , które umożliwią Ci wykonanie „nieporuszonych” zdjęć z ręki. Zwykle zakłada się, że z ręki wykonamy dobre zdjęcia, gdy czas naświetlenia nie jest dłuższy niż odwrotność długości ogniskowej użytego obiektywu* . Czyli jeśli obiektyw ma ogniskowa 80 mm, to najdłuższy czas, przy którym utrzymasz aparat stabilnie to 1/80. Są oczywiście od tego wyjątki tzn. osoba z silnymi rękami utrzyma stabilnie aparat przy czasie dłuższym, a osoba z rękami słabszymi, nie utrzyma nawet przy tym. Przetestuj swoje możliwości wcześniej. Ważna jest stabilna postawa.
- Pamiętaj, że jeśli chcesz „zamrozić” ruch na scenie na Twoich fotografiach, potrzebujesz czasów krótszych – min. 1/125.
- Sprawdź ustawienie typu światłomierza* na punktowy (postępuj tak wtedy, gdy kolory i oświetlenie są mocno kontrastowe)
- Aby uniknąć „przepaleń”* pracuj na lekkim niedoświetleniu* w stosunku do wskazań światłomierza.
- Pracuj w trybie manualnych ustawień lub przy preselekcji czasu.
Co zrobić, jeśli jest na tyle ciemno, że czas naświetlania wydłuża się, a sylwetki na zdjęciach rozmywają?
Masz kilka możliwości
- otwierasz mocnej przysłonę* (jeśli Twój obiektyw daje Ci taką możliwość i nie utracisz przy tym potrzebnej głębi ostrości)
- podwyższasz ISO i skracasz proporcjonalnie czas naświetlania
- pracujesz na lekkim niedoświetleniu – pamiętaj, że w przypadku plików RAW możesz bezpiecznie fotografować przy niedoświetleniu nawet do 2 stopni EV. Ważne, żeby detale (twarze, ubrania) były naświetlone prawidłowo, ruch „zamrożony” za pomocą odpowiednio krótkiego czasu naświetlania. Cienie da się wydobyć podczas wywoływania pliku RAW, a mocnych „przepaleń” już nie odzyskasz.
- stajesz stabilnie z Twoim aparatem w rękach i kreatywnie wykorzystujesz rozmycia dla pokazania ruchu na fotografiach. W tym przypadku warto przymknąć przysłonę i/lub zmniejszyć ISO i czas naświetlania wydłużyć tak, aby efekt na zdjęciach był bardziej dynamiczny (przykład 2 fotografii seryjnych poniżej)
- w ostateczności, jeśli potrzebujesz „ostrych” ujęć, użyj systemowej lampy błyskowej, jako wypełnienia – jej moc nastaw na ¼ lub ½ (upewni j się, że lampę wolno stosować i że jej błyski nie przeszkadzają innym oglądającym)
W przypadku wykonanych przeze mnie zdjęć przykładowe ustawienia miałam następujące (porównaj je z uzyskanymi efektami).
Przysłona f/3,2, czas naświetlania 1/160 s, ISO 1600, ogniskowa 70 mm (ISO niższe – biała suknia)
Przysłona f/3,5, czas naświetlania 1/125 s, ISO 2000, ogniskowa 46 mm
Zdjęcia seryjne: przysłona f/3,5, czas naświetlania 1/100s, ISO 2000, ogniskowa 70 mm
Przysłona f/3,5, czas naświetlania 1/160s, ISO 2000, ogniskowa 70 mm
Przede wszystkim jednak mam dla Ciebie najważniejsza radę. Ćwicz, oglądaj uważnie Twoje zdjęcia i innych na komputerze (nie tylko w aparacie), czytaj zapisane w EXIFie ustawienia (właściwości plików), wyciągaj wnioski i nie zniechęcaj się, jeśli efekty nie będą od razu zadowalające. Nie bierz do siebie krytyki. Nie odkładaj aparatu na półkę po pierwszej próbie. Nikt z nas nie urodził się od razu z aparatem w dłoni. Mistrzem staje się poprzez pracę, a nie od urodzenia. Baw się, ciesz swoim rozwojem i postępami, eksperymentuj.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w odkrywaniu przemyślanego wykorzystania Twojego aparatu, zapraszam na warsztaty fotograficzne „Wprowadzenie do przemyślanej fotografii”. Szczegóły znajdziesz tutaj.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wywoływaniu RAWów i podstawach cyfrowej obróbki fotografii, dowiesz się o tym na ArtPozytywnych warsztatach z podstaw cyfrowej obróbki fotografii. Informacje znajdziesz tutaj.
*Słowniczek
- czas naświetlania – czas otwarcia migawki aparatu – czas, przez który na matrycę (element światłoczuły) pada światło potrzebne do uzyskania naświetlonego zdjęcia. Regulacja czasu naświetlania pozwala na uzyskanie różnych efektów
- przysłona – część obiektywu regulująca wielkość otworu, przez który na matrycę aparatu pada światło. Wpływa na uzyskiwaną głębię ostrości na zdjęciu.
- ISO – czułość matrycy. Im wyższe ISO, tym krótszy czas naświetlania potrzebny do uzyskania prawidłowo naświetlonego zdjęcia. Powoduje wzrost występowania „szumów” – przypadkowe i losowo umiejscowione barwne punkty na fotografii
- ogniskowa obiektywu – kąt widzenia obiektywu – im niższa, tym szerszy kat widzenia – „więcej” sfotografujemy,; im dłuższa ogniskowa, tym bardziej „przybliżymy” obiekt na zdjęciu.
- światłomierz – światłoczuła komórka, która mierzy natężenie światła odbitego wpadającego do aparatu i przekazuje do procesora aparatu do przeanalizowania – jego odczyt widzimy w wizjerze (na dole) lub na ekranie aparatu.
- pliki RAW – „surowy” zapis z matrycy aparatu, który „wywołuje się” i zapisuje jako pliki jpg lub tif. Jest cyfrowym odpowiednikiem negatywu w fotografii analogowej. Zawiera znacznie więcej informacji, niż pliki jpg.
- tryb zdjęć seryjnych – gdy ustawiamy taki tryb pracy aparatu i naciskamy spust migawki do końca, przytrzymując, aparat wykonuje określoną serię zdjęć, jedno po drugim. Przydatne, gdy fotografujemy „szybką akcję”.
- przepalenie – miejsce na zdjęciu, które zostało prześwietlone i nie zawiera żadnych informacji – „biała plama”.
- praca przy niedoświetleniu – fotografowanie przy czasie naświetlania krótszym, niż wskazuje światłomierz aparatu